Fenian Döngüsü

FENIAN DÖNGÜSÜ 

Büyük kahraman Finn MacCool ve yandaşları Fianlarla ilgili pek çok İrlanda miti vardır. Bunlar Fenian Döngüsü denilen hikâyeler bütününü oluştururlar. Finn bir savaşçı, avcı ve pek çok kaynağa göre de geleceği görebilen bir kâhindir. İrlanda'nın düşmanlarına karşı ülkesi için ayağa kalkmıştır ve gücü o kadar çoktur ki bazen eski Kelt tanrısı Lugh'la özdeşleştirilir.

Mit

Finn MacCool (illüstrasyon)

Finn büyük bilgeliğini ilk gençlik yıllarında kazanmıştır, o zamanlar adı Demhne'dir. Kâhin Finn adında bir şair ve rahiple tanışır ve bir süre ondan ders alır. Şair uzun yıllar denedikten sonra bir gün Bilgi Somonu'nu yakalamış ve Demhne'den onu kendisi için pişirmesini istemiştir. Ancak tek bir lokmasını bile kendisi yemeyecektir. Demhne ona söyleneni yapar ama bu arada parmağını yakar ve acıyan elini ağzına sokar. Neler olduğunu Kâhin Finn'e anlatır ve şair ona balığı yemesinin kaderi olduğunu ve bundan sonra adının Finn olacağını söyler. Somonu yedikten sonra Finn derin bir bilgi birikimi ve kehanet gücüne kavuşmuştur. Sadece parmağını emdiği için somonun tüm bilgeliğini o andan itibaren kendisine geçirdiğine inanılır.

İrlanda'nın Savunucusu

Finn Aillen ile savaşırken
(illüstrasyon)

Finn büyüyüp seçkin bir atlet, avcı ve savaşçı olur, özel yeteneği de bunlara eklenince tüm bu özellikleri ona eşsiz bir güç kazandırır. Kırlarda dolaşıp güçlü kılıcıyla dağlarda geçitler açar ve yılanları öldürür. Sadece İrlanda'yı istila etmeye çalışanları püskürtmekle kalmayıp aynı zamanda bazı doğaüstü rakiplerini de yener. Bunlar arasında ''Öte Âlem''den gelen kötü niyetli, alevden nefesli Aillen mac Midgna da vardır. Aillen her yıl Tara'daki saraya gelip, muhafızları müziğiyle uyutup sarayı yakmaktadır. Tara'nın abluka altındaki savaşçıları Finn'i yardıma çağırırlar. Finn, Aillen'i alt etmek için bir plan yapar. Uykuya dalmasını önlemek için kendi mızrağından zehir teneffüs eder. Sonra uzanıp Aillen' beklemeye başlar ve onu öldürür.

Finn'in Sonraki Yaşamı

Finn yaşça epey küçük olan Grainne'ye âşıktır ve onunla sözlenmiştir. Ancak Grainne kendinden yaşlı bir adamla evlenmek istememektedir. Finn'in yandaşlarından Diarmaid adında genç bir adama âşıktır. Genç adamın da ona âşık olması için ona büyü yapmıştır. İki sevgili birlikte kaçarlar ve Diarmaid bir boğa tarafından öldürülene kadar bir süre mutluluk içinde yaşarlar. Finn'in daha sonraki maceraları savaşçı olarak sergilediği üstün cesareti, bilgeliğini ve iyileştirme gücünü anlatmaktadır. Bu maceralar aynı zamanda cinsel ilişkileri ile ilgili hikâyeleri de kapsar. Bunlardan biri de kendisiyle zaten aşk yaptığı genç bir kadının onu reddetmesiyle ilgilidir, bu genç kadın geçip giden gençliğin sembolüdür. Sonunda Finn tek başlarına onu yenemeyecek beş adam tarafından öldürülür. Diğer anlatımlar Finn'in, Aichlech mac Dubdrenn adında bir savaşçı tarafından öldürüldüğünü öne sürmektedirler. 

Mitin Farklı Yönleri 

Oisin harp çalarken (1801)

Finn ve yandaşlarının hikâyeleri renkli karakterlerle ve bilgeliğinin kaynağı gibi döngüye sihir katan diğer unsurlarla doludur. Finn, çoğu sıra dışı cesaretleri veya güçleri ile tanınan bir kahramanlar topluluğu tarafından desteklenmektedir. Bunlar arasında, Finn'in oğlu Oisin, bazen rakibi olan büyük savaşçı Goll mac Morna, pek çok kadının âşık olduğu Diarmaid ve bazen entrikalar çeviren kötü niyetli Conan da vardır. Tüm bu karakterler kırlarda, normal bir toplumun hemen dışında yaşarlar ve normalin sınırlarındaki doğaüstü güçlerden etkilenirler. Finn ve cesur savaşçılarından oluşan ekibi çoğu zaman Kral Arthur ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri ile mukayese edilirler.

Döngünün Metinleri

Fenian Döngüsü'nün hikâyeleri düzyazı ve şiir biçiminde bazı erken dönem çalışmalarında anlatılmış, 9. ve 16. yüzyıllar arasında İrlanda ve İskoçya'daki manastır ve kalelerde derlenmiştir. Bu metinlerin bazılarının ilk başlarda tarihi karakterlerle ilgili oldukları sanılmıştır ama Finn ve arkadaşları daha sonraları tamamen mitolojik olarak adlandırılmışlardır. Onun maceralarını anlatan kitaplar arasında 12. yüzyılda derlenen Yaşlı Adamların Söyleşisi ve 15. yüzyılın başlarına ait bir İrlanda parşömen üzerine el yazması Lismore Kitabı da vardır. Bir zamanlar bu ilk metinlerdeki baladların çoğunun, İrlanda'nın en önemli destan şairlerinden biri olarak tanınan Oisin tarafından bestelendikleri düşünülmüştür. Fenian Döngüsü'nün diğer adının Ossianic Cycle (Ossian Döngüsü) olmasının nedeni de budur.

Kaynakça:

1. https://en.0wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRmlsZTpGaW5uX01jY29vbF9Db21lc190b19BaWRfdGhlX0ZpYW5uYS5wbmc
2. https://en.0wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRmlsZTpGcmFuJUMzJUE3b2lzX0clQzMlQTlyYXJkXy1fT3NzaWFuLmpwZw
3. https://en.0wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRmlsZTpIZXJvZXNfb2ZfdGhlX2Rhd25fKDE5MTQpXygxNDc1MDQ4MTQ5NCkuanBn
4. https://www.youtube.com/watch?v=UhCAsNa_Rrc
5. KÖKENLERİ VE ANLAMLARIYLA EFSANELER & MİTLER (Philip Wilkinson) Alfa Yayınları